İletişimde Cinsiyet Farklılıkları

Cinsiyet, ilişkiler üzerindeki etkilerden sadece biridir. Cinsiyetler arasında farklılıklardan çok benzerlikler vardır, ancak tüm insanlar cinsiyetleriyle ilişkilendirilen kalıba uymayabileceğinden, farklılıklar yanlış iletişim ile sonuçlanabilir. Ne erkek ne de kadın geleneksel iletişim tarzı her durumda daha iyi ya da daha kötü değildir. “Erkek-dişi farkı, var olan en büyük kültürler arası uçurumu temsil eder. İletişimde cinsiyet farklılıkları arasında köprü kuracak becerileri ve tutumları öğrenebilirseniz, hemen hemen herkesle, hemen hemen her şey hakkında iletişim kurmanın ve müzakere etmenin ne gerektiği konusunda uzmanlaşırsınız.” George Simon

Cinsiyet-Rol Sosyalleşmesi

Bir bireyin cinsiyete bağlı beklentiler, tutumlar ve davranışlar kalıbına aşılanması.

  • Cinsiyete dayalı davranış, bir çocuğun normalde diğer cinsiyetle ilişkilendirilen faaliyetler yerine aynı cinsiyetteki faaliyetleri tercih etme eğilimini ifade eder.
  • 18-24 ay arasında çocuklar, başka oyuncaklar olmadığında bile karşı cins oyuncaklarla oynamayı genellikle reddederler.
  • İki yaşına geldiklerinde, kızlar aynı cinsiyetten oyun arkadaşları seçiyor.
  • Üç yaşına geldiklerinde erkekler aynı cinsiyetten oyun arkadaşları seçiyor.
  • Dört yaşına geldiklerinde, çocuklar aynı cinsle oynayarak karşı cinsten partnerlere göre üç kat daha fazla zaman harcıyorlar.
  • Altı yaşına geldiklerinde, çocuklar aynı cinsle oynayarak karşı cinsten partnerlere göre on bir kat daha fazla zaman harcıyorlar.

Cinsiyet Rolü Sosyalizasyonun Geleneksel Kalıpları

Kızlar

  • Ebeveynler ve diğer yetişkinler küçük kızlarla önemli ölçüde daha fazla konuşma eğilimindedir.
  • Yetişkinler kızlarla erkeklerden farklı oynarlar.
  • Savunmasız ve kırılgan olarak algılanırlar.
  • Daha nazik davranılırlar.
  • Daha anlamlı bir rol üstlenmeye teşvik edilirler (örneğin, kibar, besleyici, işbirlikçi, başkalarının ihtiyaçlarına duyarlı).
  • Düzgün, temiz olmaya ve sessizce oynamaya teşvik edilirler
  • Geleneksel anne rolüyle ilgili daha fazla ev işi verilir.
  • Sessiz, besleyici davranışları teşvik eden oyuncaklar verilir.

Erkekler

  • Ebeveynler ve yetişkinler küçük erkek çocuklarla daha az konuşurlar.
  • Daha güçlü algılanırlar.
  • Doğum öncesi stres, perinatal stres ve gelişim bozukluklarına karşı fiziksel olarak daha savunmasızdırlar.
  • Oyunda daha sert olmaya teşvik edilirler.
  • Daha çok araçsal bir rol üstlenmeye teşvik edilirler (örneğin, baskın, iddialı, bağımsız, rekabetçi).
  • Bir erkek gibi davranmaya ve kendine güvenmeye teşvik edilirler.
  • Bahçe işlerinde veya küçük onarımlarda babalarına yardım etmeye teşvik edilirler.
  • Aktif, rekabetçi ve agresif davranışı teşvik eden oyuncaklar verilir.

Kız ve Erkeklerde Cinsiyete Bağlı Farklar

Kızlar

  • Sözel yetenekleri çok daha fazladır ve bu yeteneklerini daha erken yaşta geliştirirler.
  • Birlikte oturup konuşmak, uyum sağlamak, ittifaklar kurmak ve güven alışverişinde bulunmak için çok zaman harcarlar.
  • Dostluklar sırlar anlatılarak kurulur; sırlarını başkalarıyla paylaşarak bir kişinin arkadaşı olduğunu kanıtlayabilirler.
  • Arkadaşlar arasında ustaca değişen ittifakları izlerler.
  • “Haydi” veya “biz” diyerek harekete geçme eğilimindedirler.
  • Öne çıkmaya çalışanları eleştirme eğilimindedirler.
  • Yeni durumlardan daha çok korkarlar ve daha çekingendirler
  • 4-5 yaş arası bebeklere karşı daha uyumludurlar ve cevap verebilirler.
  • Duygularını daha fazla ve derin ifade edebilirler.
  • Konuşmalara hakim olma, gücenme veya emir verme eğilimleri yoktur.
  • Daha pasiftirler.
  • Örnek: Kız-erkek çiftinde kızların erkeklere göre daha pasif olduğu görülmüştür. Bir kız-kız çiftinde kızlar genellikle pasif olarak görülmedi. Sınıftaki daha büyük çocukların davranışlarına bakan araştırmalar, kızların genellikle seyirci ve gözlemci, erkeklerin ise aktif katılımcılar olduğunu bulmuştur.
  • Ebeveynlere, öğretmenlere veya diğer otorite figürlerine karşı daha uyumludurlar.
  • Uyum sağlamak için daha kibar öneriler, işbirliği ve sözlü müzakereler kullanırlar.
  • Küçük gruplar halinde birbirleriyle ilişki kurarlar.
  • Kaybeden veya kazanan olmayan oyunlar oynarlar

Erkekler

  • Görsel/uzamsal yetenekleri daha fazla gelişmiştir.
  • Nadiren sadece birbiri ile konuşmaya odaklanırlar.
  • Hiyerarşik olarak yapılandırılmış dünyalarda yaşarlar.
  • Toplumsal veya mesleki durumlardaki değişimleri izlerler.
  • “Ben” ve “beni/bana” diyerek eylemleri başlatma eğilimindedirler.
  • Risk almaya daha meyillidirler
  • Fiziksel olarak daha aktiftirler
  • Faaliyetler ve rekabet yoluyla iletişim kurma eğilimindedirler.
  • Kadınlara göre fiziksel ve sözlü olarak daha agresiftirler.
  • Daha fazla emir verirler
  • Örnek: İkili olarak oynayan (kız-erkek, erkek-erkek vb.) 2,5-3 yaşındaki çocuklarda, kızlar erkeklere “bir şeyi yapmayı bırakın” dediğinde erkekler hemen yapmaya devam ettiler. Erkekler diğer erkeklere cevap verdi. Kız ve erkek öğrencilerin sözlü itirazlarına kızlar da karşılık verdi.
  • Daha az uyumlular
  • Uyum sağlamak için daha güçlü, talepkar ve bireysel stratejiler kullanma eğilimindedirler.
  • Büyük gruplar halinde birbirleriyle ilişki kurarlar.
  • Kaybedenler ve kazananlarla oyunlar oynarlar

Erkekler ve kadınlar ne hakkında konuşur? (Konuşma İçeriklerindeki Farklılıklar)

Erkek İçeriği

  • Para ve iş
  • Etkinlikler aracılığıyla ilişki ve bağlantı kurarlar
  • Seks
  • Spor
  • Daha somut konular
  • Entelektüel sorunlar
  • Kendileri hakkında daha az kişisel bilgi ifşa ederler
  • Nadiren oturup ne düşündükleri veya hissettikleri hakkında konuşurlar

Kadın İçeriği

  • İnsanlar
  • Duygular (Sık sık oturup duygular hakkında konuşurlar)
  • İlişkiler (cinsiyet)
  • Daha soyut konular
  • Duygusal sorunlar
  • Daha fazla kişisel bilgi ifşa ederler

Konuşma Tarzı

Erkek Konuşma Tarzı

  • Bilgi vermek, bilgiyi sergilemek, becerileri sergilemek, başarılardan övünmek için sohbeti kullanırlar.
  • İnsan gruplarında daha fazla konuşurlar.
    •  Güç oluşturmak için performans odaklı konuşma
  • Sohbete hakim olurlar. Sohbet, belki de ilişkide hâkimiyet kurma girişiminde bulunmak için bir rekabettir.
  • Aşağı görünmekten kaçınırlar. Örneğin, yön sormak erkekleri bir aşağı konumda hissettirebilir.
  • Özellikle kadınlara daha fazla komut verirler.
  •  “Bana biraz daha kahve verin lütfen.” “Bana bir fincan kahve getirir misin lütfen?”
  • Aniden konuyu değiştirebilirler.
  • Muhalif stratejiler kullanırlar.
    • Zevk için tartışırlar. Çoğu zaman bu tartışma genel anlamıyla alınır ve düşmanca olarak yorumlanabilir.
    • Kadınlar, birisi kendileriyle aynı fikirde olmadığında genellikle bunu kişisel algılar.
  • Başkalarının sözünü daha fazla keserler.
  • Dinlemekten çok yanıt vermeye odaklıdırlar.
  • Sorunları çözmek için konuşurlar.
    • Erkekler, kadınların problemler hakkında bir şeyler yapmak yerine sadece konuşma eğiliminde olduklarını düşünüyor. Bu nedenle kadınlar genellikle hüsrana uğramış ve yanlış anlaşılmış hissederler.
  • Sık sık ‘ben’ ve ‘beni/bana’ kullanımı
  • Kişisel kendini ifşa etme nadiren dahil edilir.
  • Hikâyeler veya fıkralar anlatarak ilgiyi odakta tutmak için konuşma kullanılırlar.
  • Mizah, ayrı şakalar veya anekdotlar olarak sunulur.
  • Genellikle şaka yapmaya veya başkalarıyla dalga geçmeye dayalı mizah.

Kadın konuşma tarzı

  • Anlamak için ifade eder, başkalarının duygularını dikkate alır.
  • Eşit bir görünüm sergiler ve otoritelerini önemsiz göstermek için çaba gösterir.
  • Bağ veya yakınlık kurmak için konuşur.
  • Sohbeti destekler
  •  Teşekkür etme ve iltifat alışkanlıkları vardır.
  • Kadınlar erkeklerden çok daha fazla iltifat ederler ve erkeklerden çok diğer kadınlara iltifat ederler.
  • Özür dileme ritüelleri vardır.
    • Hatayı kabul etmek, aşağılayıcı bir yaklaşım olarak deneyimlenebilir, ancak suçu paylaşmak, her iki tarafı da eşit bir zemine oturtabilir.
    •  Kadınların erkeklerden daha fazla özür dilemesi ve diğer kadınlara erkeklerden daha fazla özür dilemesi; erkeklerin de diğer erkeklere göre kadınlardan özür dileme olasılığı daha yüksektir.
    • Ritüel bir özrün dengeleyici bir özrü tetiklemesi beklenir; cevap gelmeyince kişi one down pozisyonunda bırakılır.
  • Deneyimleri eşleştirmek, benzerlikleri keşfetmek ve fikir birliğine varmak için “uyumlu konuşma”yı kullanırlar.
  • Sorunları konuşurlar
    • Kişi, “Korkunç bir gün geçirdim” diyor. Sonra dinleyici, “Ben de zor bir gün geçirdim” diyor.
    • Erkekler genellikle adet edinilmiş sorun konuşmalarını sorunu çözmek için tavsiye istemek olarak yorumlarlar.
  • Bilgileri önceki konuşmacının bilgilerine bağlarlar.
  • Sık sık ‘biz’ ve ‘bizim’ kullanımı.
  • Kişisel kendini ifşa etme genellikle dahildir.
  • Mizah, tartışma içeriğiyle iç içe geçmiştir.
  • Mizah nadiren şaka yapmaya veya başkalarıyla dalga geçmeye dayalıdır.

İletişim Yapısı

Erkek Konuşma Yapısı

  • Ayrıntılı açıklama.
  • Kadınlardan daha uzun konuşurlar.
    • Yedi üniversite öğretim üyesi toplantısının teyp kayıtları, erkeklerin 10.66 ile 17.07 saniye arasında, kadınların ise 3 ile 10 saniye arasında konuştuğunu ortaya çıkardı (Eakins & Eakins).
    •  Bir dizi e-posta mesajlarını analiz ederken, erkeklerin mesajları ortalama olarak iki kat daha uzundu (Ringa).
  • Birkaç duraklama.
  • Sözü kesilene kadar konuşma.
  • Önceki konuşmacıdan daha yüksek sesle konuşma.
  • İçten dışa müzakereciler.
    • Erkekler içeriden dışarıya müzakere etme eğilimindedir – ne yapacağını belirtir ve başkalarının farklı fikirleri varsa o zaman müzakere edersiniz. Kadınlar “Ne yapmak istiyorsun?” ve sonra oradan devam ediyor.

Kadın Konuşma Yapısı

  • Pek çok sıfat, hiperbol ve yoğun zarf içerir (ör., çok fena, korkunç, oldukça).
  • Muğlak.
  • Daha fazla niteleyici ve yalanlama (örneğin, hakkında, belki, merak ediyorum, tahmin ediyorum) kullanırlar.
    • Bunun işe yarayıp yaramayacağını bilmiyorum ama…
    • Muhtemelen bunu çoktan düşündünüz, ama…
    • Bu aptalca, saf bir soru olabilir, ama…
  • Çok sayıda dolgu maddesi kullanırlar (bilirsiniz yani yani).
  • Daha fazla etiket sorusu kullanırlar.
    • Yazdığım teklif güzeldi değil mi?
    • Yaptığım yemek güzeldi değil mi?
  • Sık duraklamalar.
  • Daha kibarlar
  • Bilgi iletildiğinde konuşmayı bırakırlar.
  • Önceki konuşmacıyla aynı ses seviyesini kullanırlar.
  • Dilbilgisi açısından daha doğru konuşurlar.
  • Bir cümleyi perdeyi yükselterek bitirme olasılığı daha yüksektir, bu da cümlenin belirsiz görünmesine neden olur.
  • Şaşkınlığı, tereddütü, neşeyi ve nezaketi gösteren tonlamalar kullanırlar.

Dinleme Tarzı

Erkek Dinleme Tarzı

  • Düzensiz göz teması
  • seyrek baş sallama
  • Nadiren “uh-huh” kullanımı
  • Dinlerken ve konuşurken başka bir etkinliğe devam edebilir
  • konuşmak için araya girer
  • Sorular, konuşmacının bilgilerini analiz etmek için tasarlanmıştır

Kadın Dinleme Tarzı

  • Kesintisiz göz teması
  • Sık sallama
  • Sık sık “uh-huh” kullanımı
  • Genellikle konuşurken diğer faaliyetleri durdurur
  • Konuşmak için duraklamaları bekler
  • Sorular daha fazla bilgi elde etmek için tasarlanmıştır

Bahar Erden

Uzman Psikolog/Evlilik ve Aile Terapisti

Kaynaklar

Brody, L. R. (2000). The socialization of gender differences in emotional expression: Display rules, infant temperament, and differentiation. In A. H. Fischer (Ed.), Gender and emotion: Social psychological perspectives (pp. 24–47). Cambridge, UK: Cambridge University Press.

Hall, J. A., Carter, J. D., & Horgan, T. G. (2000). Gender differences in the nonverbal communication of emotion. In A. H. Fischer (Ed.), Gender and emotion: Social psychological perspectives (pp. 97-117). Cambridge, UK: Cambridge University Press.

LaFrance, M., & Hecht, M. A. (2000). Gender and smiling: A meta-analysis. In A. H. Fischer (Ed.), Gender and emotion: Social psychological perspectives (pp. 118–142). Cambridge, UK: Cambridge. University Press.

Tannen, D. (1990). You just don’t understand: Women and men in conversation. New York, NY: Morrow.