Agorafobi panik bozukluk ile ilişkilidir. Agora eski Yunan pazarına verilen bir isim ve Yunanca’da “pazar yeri korkusu” anlamına gelir. “Beklenmedik ya da duruma bağlı panik atak ya da panik benzeri semptomların ortaya çıkması durumunda kaçmanın zor olabileceği (ya da utanç verici olabileceği) ya da yardımın bulunamayabileceği yerlerde ya da durumlarda bulunmaya ilişkin kaygı” olarak tanımlanmaktadır.
Agorafobik korkular tipik olarak ev dışında yalnız olma, kalabalıkta olma ya da sırada bekleme, köprüde olma ve otobüs, tren ya da otomobille seyahat etmeyi içeren karakteristik durumları, kalabalık bir restorantta yalnız olmayı içerir.
Hafif düzeyde agorafobi
Kişi uzak mesafade tek başına araba kullanmaktan çekinir, ama işine gidip gelebilir. Tiyatroda koridor kenarına oturur ama hala tiyatroya veya sinemaya gidebilir. Kalabalık yerlerden çekinir.
Orta düzeyde agorafobi
5-10 kilometrelik bir mesafede araba kullanabilir, fakat yanında birinin olması gerekir. Alışverişini en tenha zamanlarda yapar, büyük marketlerden kaçınır ve uçak veya tren yolculuğu yapamaz.
Ağır agorafobi:
Çok sınırlı hareket kabiliyeti olduğından çoğu kez evden dışarı çıkamaz.
Niçin erkeklerde agorafobi daha az görülür?
En mantıklı açıklama kültüreldir. Kadınların korku bildirmesi daha kabul edilebilir bir durumdur. Ancak erkeklerin daha güçlü ve cesur olması beklenir. Beklenmedik panik atak geçiren erkeklerin büyük bir kısmı bu durumla kültürel olarak kabul edilebilir bir şekilde başa çıkmaktadır: yüksek miktarda alkol tüketmektedirler.
Yaygınlık
Panik ve agorafobi için yaygınlık oranlarına ilişkin tahminler, genel yetişkin nüfusunu temsil eden örneklemlerle yapılan büyük ölçekli anket çalışmalarından kaynaklanmaktadır. Sonuçlar çalışmalar arasında ve çalışmanın yapıldığı zaman ve coğrafi konuma göre farklılık göstermektedir. Bu nedenle, literatürde panik bozukluğu ve agorafobinin yaygınlığına ilişkin çeşitli sonuçlar bulunmaktadır.
Panik bozukluğu tipik olarak geç ergenlik ve erken yetişkinlik döneminde başlar. Panik bozukluğu için çocukluk ve ergenlik öncesi başlangıç nadirdir. Agorafobinin başlangıç yaşı da geç ergenlik ve erken yetişkinlik döneminde başlar. Agorafobi için çocukluk veya ergenlik öncesi başlangıç yaygın değildir.
Agorafobisi olan kişiler tarafından tipik olarak kaçınılan aktiviteler
Merdivenlerden yukarı koşmak; yoğun sıcakta dışarıda yürümek; sıcak, havasız odalar ve arabalar, aeorobik, spor; ağır nesnelerin kaldırılması; dans etmek; cinsel ilişkiler; korku filmi izlemek; kahve veya kafein içeren herhangi bir şey içmek.
Panik öyküsü olmayan agorafobi
Panik bozukluğu olmayan agorafobi “panik atakları olmayan açık alan korkusu, panik atakları olmayan sokaklar ve panik atakları olmayan seyahat” olarak tanımlanmıştır.
Baş dönmesi veya ishal gibi panik benzeri semptomlar geliştirme korkusuyla ilgili agorafobinin varlığı ve panik bozukluğu için kriterlerinin hiç karşılanmamış olması durumunda teşhis edilebilir.
Agorafobisiz panik bozukluğu
“Kalp çarpıntısı, terleme, nefes darlığı, göğüs ağrısı, bulantı, baş dönmesi ve titreme gibi belirtilerden bir veya daha fazlasının eşlik edebildiği yoğun korku ve endişe atağı” olarak tanımlanır. Ataklar genellikle beklenmediktir ve 15 dakikadan uzun sürmez.”
Fobik bozuklukların tanısal tanımı, bir nesne, etkinlik veya durumdan yoğun, gerçekçi olmayan, kalıcı korku ve kaçınma ile karakterize anksiyete bozukluğu ve bir nesne, etkinlik veya durumdan kalıcı, gerçekçi olmayan, yoğun korku ile karakterize bozuklukları içermektedir.
Agorafobili panik bozukluğu
“Panik ataklarla birlikte açık alanlardan, panik ataklarla birlikte sokaklardan ve panik ataklarla birlikte seyahat etmekten korkma” olarak tanımlanır.
Agorafobili panik bozukluğu, evden çıkma, mağazalara, kalabalıklara ve halka açık yerlere girme veya tren, otobüs veya uçaklarda yalnız seyahat etme korkularını kapsayan bir fobi kümesidir. Panik bozukluğu hem şimdiki hem de geçmiş atakların sık görülen bir özelliğidir. Depresif ve saplantılı belirtiler ve sosyal fobiler de yaygın olarak ikincil özellikler olarak mevcuttur. Fobik durumdan kaçınma genellikle ön plandadır ve bazı agorafobikler fobik durumlarından kaçınabildikleri için çok az kaygı yaşarlar.
Tedavi
İki etkili terapi maruz bırakma ve antidepresanlar’dır. Çoğu vakalar panik atakla başlar. Yardım isteyen agorafobiklerin neredeyse tamamı geçmişlerinde panik bozukluğu olduğunu söyler. Agorafobi tedavisinde kişinin hayatındaki önemli kişileri tedaviye dahil etmek iyileştirmeyi hızlandırır.
Uzman Psikolog (Yetişkin-Çift-Aile-Çocuk ve Ergen)
