EMDR Terapisi

EMDR Terapisi

EMDR Terapisi Nedir?

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) , Türkçe açılımıyla Göz Hareketleri Eşliğinde Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, güçlü bir psikoterapi uygulamasıdır. İngilizce adının baş harfleri ile anılır. Birçok ülkede binlerce psikoterapist tarafından başarı ile kullanılmaktadır. 1987 senesinde Psikolog Francine Shapiro’nun keşfettiği bu yöntem günümüze kadar pek çok psikoterapist ve araştırmacının katkılarıyla hızla geliştirilmiştir. EMDR nin etkinliği konusunda 13 tane kontrollü çalışma yapılmış ve travma sonrası stres bozukluklarında etkili bir yöntem olduğu anlaşılmıştır. 61 kontrollü tedavi çalışmasının incelendiği bir metaanaliz çalışmasında altı değişik teknik arasında EMDR ve davranış tedavisi eşit derecede etkili bulunmuş, fakat EMDR nin daha kısa sürede aynı tedavi sonucuna ulaştığı saptanmıştır.

EMDR Terapisi Nasıl Yapılır?

Psikoterapist danışanının gözlerini sağa ve sola hareket ettirerek (ki bu genelde terapistin parmağını gözlerle takip etmek şeklinde olur), beyninin her iki yarım küresini hafifçe uyarır ve bu şekilde danışanın kendisini rahatsız eden anılar, duygular ve beden duyumlarına yoğunlaşmasını sağlar. Buna alternatif olarak, dikkatin bir yönden diğer bir yöne aktarılmasını sağlayan çeşitli aletler de kullanılabilir. Bu hızlı göz hareketleri (genellikle uykunun REM evresinde ortaya çıkan) veya dikkatin belleğin farklı yönlerden gelen uyarılara odaklanmasının, danışanın iyileşme sürecini hızlandırdığı düşünülmektedir.

Tedavi sekiz evreden oluşur: 1-Anamnez yani danışanın öyküsünü alma ve tedavinin planlanması, 2-danışanın stabilize edilmesi ve hazırlanması, 3-travmanın değerlendirilmesi, 4-duyarsızlaştırma ve proses etme, 5-olumlu düşünceyi pekiştirme, 6-bedendeki duyuların gözden geçirilmesi, 7-kapanış, ve 8-kontrol muayeneleri. Bu sekiz evrenin hepsi yapılmadığında tedavi eksik kalabilir.

EMDR Terapi sürecinde neler olur?

Beyin, yeni bir olayla karşılaştığımızda aldığı bilgiyi işler ve kullanabilir hale getirir. O olayın çevresindeki duygu, düşünce, imge, ses, koku gibi bileşenleri de ilişkili anıya bağlayıp bütünleştirir. Bizi çok rahatsız eden ya da olumsuz duygular hissetmemize neden olan olaylar olduğunda ya da travmatik bir süreç yaşadığımızda bu sistem bozulur. Duygular, düşünceler, imgeler, sesler, beden duyumları yaşandığı haliyle, işlenmeden depolanır. Ya da kişiler üstünde şiddetli bir etki bıraktığı için işlevsel anı ağlarına doğru bağlanamaz. Anı ağından uzak ve donmuş bir şekilde kaydedilir. EMDR, bu tür anıların işlenmesini sağlayan fizyolojik temelli bir terapidir. Beynin zamanında yani travma esnasında yapamadığı işlemi yapmasını sağlar. Kilitli kalmış anının kilidini kırıp danışanın artık ondan rahatsız olmasını, anıyı yeni ve sağlıklı bir perspektiften görmesini sağlar. Travmatik anıyı normal anı haline getirip normal anı havuzuna atar.

İşleme sırasında travmatik anı ele alınır. Bu anı danışanın zihninden beliren bir sahne ile birlikte danışanın kendisine verdiği değeri azaltan olumsuz bir düşünce ve beden duyumlarını içerir. Anılar, beden duyumları ve düşünceler uyandırılır. Bu esnada her kısa bölümden sonra danışanın terapistin parmaklarını izlemesi istenir. Bu, çift yönlü uyarım işlemidir. Danışan göz hareketleri yapmaktan rahatsız olursa işitsel veya dokunsal uyarımlarla da aynı işlem yapılabilir. Bu süreçte danışanın enformasyon işleme sistemi tepkiler verir ve geri bildirimlerde bulunur.

Düşünce, imge veya beden duyumları çağrışımları ile travmatik anı silikleşebilir, abreaksiyon dediğimiz duygu boşalması olabilir, anıların yoğun bir şekilde hücum etmesi ya da blokaj gibi süreci güçleştiren tepkiler olabilir. Bu çok normaldir ve EMDR durdurulmadığı sürece genelde birkaç dakikada geçmektedir. Danışan istediği zaman ara verilir. Genellikle, acı ve rahatsızlık veren duygular ve anılar zayıflamakta ve güçlerini kaybetmektedirler.

Daha sonra anı ile ilgili olarak arzu edilen bir olumlu düşünce üzerinde çalışılır. Aynı prosedürü olumlu düşünce kalıbı üzerinde de tamamlanmasından sonra bedende hissedilen duygular taranır ve onlarla ilgili çağrışımlar da incelenir.

Bu süreç her bir anı için tekrar edilir.

EMDR Tedavisini Kimler Uygulayabilir?

EMDR terapisini yalnızca EMDR Türkiye Derneği’nin EMDR Avrupa onaylı sertifikalı eğitimini tamamlayarak belgesini almış psikologlar, psikiyatristler ve psikoterapistler uygulayabilir. Uygulama öncesi psikoterapist, tedaviyi uygulayacağı kişinin psikolojik ve psikiyatrik öyküsünü detaylı olarak almış olmalıdır. EMDR terapisi alacağınız kişinin eğitimini araştırmanız önemlidir.

EMDR kaç yaşa uygun?

EMDR kaç yaşında başlar? EMDR Terapi için yaş sınırlaması bulunmamaktadır. İhtiyaç duyan her yaştan insana uygulanabilir. Ancak çocuklara yapılan EMDR terapisi yetişkinlere yapıldığından daha farklıdır. Çocukların gelişim aşamaları göz önüne alınarak farklı protokoller uygulanır. Çocuklar için EMDR terapisi yapılırken resim, hamur, hikaye, masal, oyun ve oyuncaklar kullanılır.

EMDR terapisi kişiyi daha da kötüleştirir mi?

Terapi esnasında negatif anı ağları ile çalışıldığından kişi kötü hissedebilir. Ancak terapist gereken stabilizasyon çalışmalarını yaparak zaten güvenli bir ortam da sağlayacağı için danışan bu kötü hissetme hali ile baş edebilecektir.

EMDR Kaç seans sürer?

EMDR herkes için aynı değildir çünkü iyileştirme süreci kişinin içsel durumuna göre yönlendirilmektedir. Geçmişte yaşanan bazı olaylar ve anılar, hepsi olmamakla birlikte ortaya çıkabilir ve tek bir EMDR seansıyla iyileşebileceği gibi 5-10 seans arasında da sürebilir.

EMDR terapisi kaç dakika sürer?

Tipik bir EMDR seansı 90 dakika sürer

EMDR terapisi hangi problemler için uygulanır?

“EMDR terapisi hangi hastalıklarda kullanılır?”, “EMDR terapisi ne işe yarar?”, “EMDR terapi kimlere uygulanır?” sıkça sorulan sorulardır;

• Kişilik Bozuklukları
• Tüm Travmatik Yaşantılar (kaza, doğal afetler, savaş ortamında bulunma, ölüm, yas, cinsle taciz, tecavüz, fiziksel şiddet, psikolojik şiddet, aldatma, terkedilme, ebeveyn sorunları, fiziksel hastalık vb.)
• Performans Geliştirme (Örneğin, spor, sahne sanatları, mülakat vb. performans gerektiren konular)
• Öfke, Suçluluk Duygusu
• Stres Yönetimi
• Kaygı Bozuklukları(Panik Atak, Sosyal Kaygı, Obsesif Kompulsif Bozukluk, Performans Kaygısı)
• Psikosomatik Rahatsızlıklar
• Depresyon
• Komplike Yas
• Rahatsız Edici Anılar
• Fobiler
• Yeme Bozuklukları
• Bağımlılıklar
• Vajinusmus
• Özgüven Sorunları
• Migren

gibi birçok psikolojik rahatsızlığın tedavisinde kullanılmaktadır; kalıcı çözüm ve değişim açısından oldukça etkilidir.

EMDR kesin çözüm mü? EMDR gerçekten işe yarıyor mu? EMDR iyileştirir mi?

Literatür taraması yaptığınızda bilimsel araştırmaların EMDR terapisi, travma sonrası stres bozukluğunun azaltılması ve tamamen ortadan kaldırılması ve yukarıda belirttiğim tüm problemler için oldukça etkili bir terapi yöntem olduğunu, danışanların EMDR terapisinde elde ettikleri kazanımları terapinin bitiminden aylar ya da yıllar sonra dahi koruduklarını görebilirsiniz.

EMDR terapisinin etkileri kalıcı mıdır?

EMDR terapisinde de elde edilen kazanımların kalıcılığı diğer tüm terapi yöntemlerinde olduğu gibi bazı faktörlere bağlıdır:

• Terapist ve danışan uyumu, güvenli bir ilişkinin kurulmuş olması gerekir. Araştırmalar sağlam bir terapötik ilişkinin terapi başarısının en önemli belirleyicisi olduğunu göstermektedir.
• EMDR Terapisini uygulayan uzman kişinin yeterince deneyimli olması, psiko-dinamik ve bilişsel davranışçı terapi uygulamalarını kullanıyor olması önemlidir.
• Uygun, gerçekçi ve somut terapi hedefi belirlemek gerekir.
• Danışanın terapi sürecinde öğrendiği becerileri hayata geçiriyor olması, terapi seanslarını aksatmaması gerekir.

EMDR unutturur mu?

Bir insanın yaşadığı anıları unutabilmesi için hafıza kaybı geçirmiş olması gerekir. Dolayısı ile EMDR hiçbir acı veren rahatsız edici anıyı unutturamaz. Fakat terapiden sonra bu acı yüzünden hissedilen negatif duyguları, anıların üzerimizdeki olumsuz etkilerini duyarsızlaştırarak artık etkisiz hale getirir.

EMDR Sonrası Neler Olur?

EMDR’den Sonra Ne Oluyor? Bazı kişiler olayları seanstan günler, hatta haftalar sonra bile yaşamaya devam ediyor olabilir. Yani işlemleme seansın ardından da devam edebilir. Yeni hisler, farkındalıklar, düşünceler, anılar, farklı rüyalar, güçlü duygular, beden duyumları ya da hatırlamalar gündeme gelebilir, ancak bu olmayabilir de. Bunlar beklenen ve not olarak alınarak bir sonraki seansta terapistle konuşulması gereken konulardır.

EMDR Hangi Durumlarda Uygulanmaz?

• Akut Psikotik Bozukluklar,
• Organik Beyin Sendromu
• Danışanın travmatik olaylarla ilgili duygularına tahammül edemeyecek kadar zayıf ve instabil olması.
• Heyecanlanmanın olumsuz etkisi nedeniyle instabil koroner kalb hastalığı,
• Dekompanse hipertansiyon
• Dekolman tehdidi gibi bazı göz hastalıklarında göz hareketleri yapılması sakıncalı olabilir; ancak bu gibi kişilerde EMDR dokunsal ya da işitsel uyartılar kullanılarak yürütülebilir.

EMDR Terapisinde alınması gereken önlemler var mıdır?

Evet. Terapistin EMDR ve diğer terapi yöntemleri konusunda yeterli eğitime ve uzun bir deneyime sahip olması çok önemlidir. Aksi takdirde, yarım kaldığında ya da yanlış uygulandığında, terapinin yararsız olması hatta daha kötüsü zarar vermesi gibi bir risk ortaya çıkar. Terapistiniz aynı zamanda olası zorlukları veya EMDR’nin kullanılamayacağı durumları gözden geçirmeli, gerektiğinde sizin için daha uygun olacak başka bir terapi uygulaması önermelidir.

EMDR online yapılabilir mi?

Pandemi sürecinde ve Hatay Depremi ile beraber online EMDR terapi seanslarında çok fazla artış ve bilinirlik olmuştur. Her iki süreçte de EMDR Travma İyileştirme grubunda gönüllü psikoterapist olarak online EMDR terapileri uyguladım ve uygulamaya devam ediyorum. Hakkımda detaylı bilgilere web sayfamdan ulaşabilirsiniz.

Online EMDR terapisi yüz yüze EMDR terapisi kadar etkili midir?

Yapılan çalışmalar ve araştırmalar online EMDR terapisinin yüz yüze yapılan EMDR terapisi kadar etkili olduğunu göstermektedir. Ancak online EMDR terapisinin kullanımı pandemi ve Hatay depremi sonrası yaygınlaştığından bu konuda yapılan çalışmalar sınırlıdır.

Online EMDR Nasıl Yapılır?

Online EMDR seansı skype veya zoom uygulaması üzerinden görüntülü olarak yapılmaktadır. Online EMDR seanslarında çift yönlü uyarımlar biçimsel olarak değişebilse de sonucu etkilemez; göz hareketleri belirli noktalar esas alınarak yapılırken, dokunsal uyaranlar kişinin omuzlarına veya dizlerine terapistin öğreteceği şekilde uyarı vererek, işitsel olarak da mobil telefona indirilen bir uygulama ile yapılır. Online EMDR seansında teknik gereklilikler için aşağıdaki linke tıklayınız.

Teknik gereklilikleri incelemek için lütfen tıklayınız.

Kaynaklar

1) Hofmann A: EMDR in der Therapie psychotraumatischer Belastungssyndrome. Thieme Verlag, Stuttgart,1999.

2) van Etten M ve Taylor S:Comparatve efficacy of treatments for posttraumatic stress disorder: a metaanalysis.Clinical Psychology and Psychotherapy. 5:126-144,1998.