Özsaygı, bir kişinin kendi değeri hakkındaki bütünsel öz değerlendirmesi ya da hissi neticesinde kendisine duyduğu saygıdır. Değerli olduğunuzu bilmek ve kendinize buna göre davranmaktır. Değerlerinize sadık kalmanın ve ödün vermeye istekli olmamanın sonucudur. Philadelphia’da lisanslı bir klinik psikolog olan Jaime Zuckerman, “Kendimize duyduğumuz saygı düzeyi, başkalarına bizimle nasıl ilişki kuracaklarını öğreten bir plan gibidir” diyor. “Sağlıklı ilişkiler geliştirdiğimizde, kendimizi bize saygı duyan, destekleyen ve bize nasıl davranılmasını istiyorsak öyle davranan kişilerle çevrili buluruz.”
İnançlarımız ve değerlerimizle tutarlı davranmamak, kendimizi ve hayatımızı diğer insanlarla kıyaslamak özsaygımızı düşüren en belirgin eylemlerdir. Kendini başkaları ile kıyaslamak günümüzün dijital dünyasında oldukça yaygın gördüğümüz vakalardır. Özellikle düşük bir özsaygınız varsa daha fazla sosyal karşılaştırma eğiliminde olursunuz ve bu da kendinizi yetersiz ve kötü hissetmenize sebep olur.
Öz Saygımı Nasıl Geliştiririm?
İnanç ve Değerlerimizi Netleştirmek
İnançlarımız ve değerlerimizle tutarsız davranmak özsaygımızı olumsuz etkilediğinden değerlerimizin ne olduğunu netleştirmek, bunu yaparken de kendimize doğru soruları sorabilmek ilk adım olabilir. Hoşgörü, dürüstlük, iletişimdeki sınırlar, sadakat gibi ilk akla gelen değerler örnek olarak verilebilir.
Siz hangi değerleri listelerdiniz? Bu listede neredesiniz ve nerede olmak istiyorsunuz? Hayatta en çok neye değer veriyorsunuz? Ödün vermek istemediğiniz şeyler? Nasıl tanınmak istediğiniz? Arkadaşlıkta önem verdiğiniz davranışlar? Romantik ilişkinizde sizin için önemli olan nedir? Sizce farklı fikir ve bakış açılarına sahip insanlara nasıl davranılmalıdır? gibi sorulara verdiğiniz cevaplar ile davranışlarınızı gözden geçirmek etkili olacaktır. Özsaygısı sağlam olan bir kişi, karar verirken kişisel değerlerine ve inançlarına daha kolay bağlı kalır.
İlişkilerimizi Gözden Geçirmek
İlişkilerinizi gözden geçirin. Hayatınızda ve kalbinizde olmasını istediğiniz kişiler mi var? Çevrenizdeki insanlar sizi geliştiriyor mu yoksa boşlukları mı kapatıyor? Başkaları tarafından size istediğiniz gibi davranılıyor mu? Özsaygısı güçlü olan insanlar genellikle güvenilirdir. İnsanlar kendilerine saygı duyduklarında başkalarının da saygısını kazanabilirler. Saygı, güven inşa etmenin ve başkalarıyla etkili iletişim kurmanın temelidir.
Yaşam Memnuniyeti
Öz saygı aynı zamanda yaşam memnuniyetiyle de ilgilidir. Tutkulu olduğunuz şeylere zaman ve çaba harcayarak başlayabilir. Bu her zaman mümkün olmasa da, rutininize kalbinizi mutlu eden birkaç aktivite eklemeye çalışın. Bu faaliyetler sosyal hayatınızla, okulunuzla veya işinizle ilgili olabilir. Yeni bir hobiye başlamak veya eskiden sizi mutlu eden bir hobiyle yeniden bağlantı kurmak, profesyonel hedeflerinizi belirlemek ve bu hedeflere ulaşmanıza yardımcı olacak planlar yapmak, yeni bir şey öğrenmek yardımcı olacaktır.
Kendine Yatırım
Yeni bir eğitim, farklı bir spor dalı, diyet veya detoks programları, sosyal aktiviteler, doğada zaman geçirmek, plates, yoga ve meditasyon gibi içinize dönerek huzurunuzu arttıracak aktiviteler zihinsel, duygusal, sosyal ve fiziksel olarak kendinize özen göstermeyi, gerekiyorsa değişiklikler yapmayı gerektirdiğinden özsaygıyı artıran girişimlerdir.
Özsaygıyı geliştirmek bir çeşit özbakımdır. Kişisel ve manevi ihtiyaçlarınız için, yapmak isteyip de ertelediğiniz ve öncelik vermediğiniz her şey için kendinize zaman ayırmak, sorumluluklarınıza bir ara verip “ben zamanı” yaratmak da iyilik halinizde ve özsaygınızda artış ve mutluluk getirecektir. Bizi başkalarının beklentilerinden kurtarıp, kendimize geri vermenin altında özsaygının büyük, tekil gücü yatar.
Uzman Psikolog/Çift-Aile-Çocuk ve Ergen Sorunları
